Meegroeien met je geleidehond: waarom gastgezin worden leuk en leerzaam is

Morena is een cliënt van ons die sinds 2017 met Siërra loopt, een door ons gefokte en getrainde shepadoodle. Voor haar afstudeerproject spreekt ze met verschillende van onze cliënten over verscheidene aspecten van het leven met een blindengeleidehond.

Voordat een blindengeleidehond aan zijn of haar opleiding begint, wordt het dier gedurende het eerste levensjaar opgevoed door een gastgezin. In het gastgezin leert een hond de basis, zoals zindelijk worden, het leren zitten en liggen op commando en het wennen aan drukke plaatsen. Een gastgezin wordt daarbij ondersteund en begeleid Geleidehondenschool Herman Jansen, zodat deze na afloop van de periode bij het gastgezin, het hondje kan opleiden tot een goede geleidehond. Maar hoe gaat dit precies in zijn werk? En wat vergt het om een goed gastgezin te zijn? Ik sprak Yvonne (63), die als aller eerste gastgezin was voor haar eigen toekomstige geleidehond.

Gastgezin worden

“Mijn eerste geleidehond, Nala, heeft 8,5 jaar voor mij gewerkt. Toen ik toe was aan een nieuwe hond koesterde ik de wens om deze met mijn man op te voeden. Ik had de puppytijd van Nala immers gemist en hoopte die met mijn tweede hond wel te kunnen meemaken.”

Als je gastgezin wilt worden, dien je je aan te melden via de website van de school. Vervolgens krijg je informatie over de voor- en nadelen en tevens moet je aan een aantal eisen voldoen. Zo moet je genoeg tijd hebben om voor de hond te zorgen en een aantal keer trainingen volgen. Deze worden op verschillende locaties in het land gegeven. Je mag andere huisdieren hebben, mits ze met een hond overweg kunnen. Daarnaast is het, als je zelf blind bent, erg handig om een ziende partner te hebben die je helpt bij het opvoeden. Iemand die ziet kan het sneller opmerken wanneer een hond iets doet wat niet mag en die vervolgens corrigeren. Op tijd corrigeren is erg belangrijk, anders snapt een hond niet waarvoor hij gecorrigeerd word. Als je je hebt aangemeld komt iemand van de school bij je langs voor een intakegesprek.

“Natuurlijk kende de school mij al, omdat ik klant bij ze ben. Toen ze bij mij langskwamen gaf ik aan dat ik graag mijn toekomstige hond zou willen opvoeden. Voor hen was dit ook nieuw, maar ze wilden dit graag met mij proberen. En zo kwam Kenza, een ondeugende Golden Doodle pup, in mijn leven.”

Geen kant-en-klare hond

“Als pup van acht weken was Kenza echt een stuiterbal. Mijn man en ik waren en zijn nog steeds dol op haar. Hoewel het heerlijk is om zo’n jong, nieuwsgierig beestje dingen te leren, moet je je er niet op verkijken. Je moet sterk in je schoenen staan om een pupje op te voeden. Een pup in huis krijgen is echt heel anders dan een opgeleide hond, die vaak een stuk rustiger en al helemaal kant-en-klaar is. We hebben wel erg veel geleerd van onze tijd als gastgezin van Kenza. Ze is nu overigens nog steeds bij ons als geleidehond en ik heb elke dag plezier van haar. Ook de trainingen, die in groepsverband zijn, waren erg leuk. Mijn man ging daar met Kenza naar toe en door die trainingen hebben we nieuwe mensen leren kennen. We trainden met een aantal pups uit het nest van Kenza. Dan gingen we bijvoorbeeld wandelingen maken, wat in het begin erg geestig was omdat de jonge hondjes nog niet terugkwamen als we ze riepen. Ook gingen we met z’n allen met de bus of trein zodat de pups aan het openbaar vervoer konden wennen.”

Voor het goede doel

“Het is erg intensief om gastgezin te zijn, vergis je er niet in. Toch zijn er genoeg redenen om gastgezin te worden. Het is leerzaam en je leert nieuwe mensen kennen als je deel uit gaat maken van de community, maar bovenal doe je het voor het goede doel. Je geeft iemand met een visuele beperking een goed opgevoede blindengeleidehond. Natuurlijk blijft het afscheid na een jaar moeilijk, als je afstand moet doen van de hond waar je zo veel tijd en geduld in hebt gestopt, maar met een beetje geluk kun je in contact komen met de nieuwe baas van de hond zodat je het resultaat van je harde werk kunt bewonderen. Voor mij gold dat afscheid trouwens niet. Natuurlijk moest ik Kenza een paar maanden missen toen ze terugging naar de school voor haar opleiding, maar daarna kon ik haar weer knuffelen en werd ze mijn nieuwe geleidehond.”

Het is nooit honderd procent zeker of de hond die je opvoedt ook daadwerkelijk een geleidehond wordt. Misschien wordt hij of zij op het laatst toch nog afgekeurd. Met Kenza was het ook even spannend of ze haar examen zou halen, omdat ze zo’n deugniet is, maar gelukkig heeft ze de tests glansrijk doorstaan. Een opleiding tot geleidehond is erg intensief en een hond moet zowel medisch als persoonlijk geschikt zijn voor de trainingen en het werk dat daarop volgt. Als een hond wordt afgekeurd kan deze eventueel terug naar het gastgezin, maar hoewel dat een aanlokkelijk idee lijkt, is het natuurlijk het fijnst als je kanjer aan het werk kan om het trouwe maatje van iemand met een visuele beperking te worden.

Iets voor u? Lees hier meer over hoe u zich kunt aanmelden als gastgezin.

Een vervangende geleidehond: hoe gaat het in zijn werk?

“Ga niet te veel vergelijken met je vorige geleidehond”

Morena is een cliënt van ons die sinds 2017 met Siërra loopt, een door ons gefokte en getrainde shepadoodle. Voor haar afstudeerproject spreekt ze met verschillende van onze cliënten over verscheidene aspecten van het leven met een blindengeleidehond.

Een blindengeleidehond werkt gemiddeld zo’n zes tot acht jaar voor zijn baasje voor het dier met pensioen gaat. Als het baasje graag met een geleidehond wil blijven lopen, moet hij of zij een nieuwe hond aanvragen. Zulk afscheid is natuurlijk nooit leuk. Als geleidehondgebruiker ontwikkel je een hele bijzondere band met de hond met wie je intensief samenwerkt en op wie je vertrouwt. Hoe zo’n afscheid precies in zijn werk gaat, wat er verandert en waar je als geleidehondgebruiker rekening mee moet houden, kon de 24-jarige Iris me vertellen. Zij is twee keer van geleidehond veranderd en vertelt me in een openhartig gesprek over deze ervaring.

Zion en Lica

“Ik ben Iris en loop ruim zeven jaar met blindegeleidehonden. Mijn aller eerste hond was Leon, een Golden Doodle. Deze hond heb ik echter maar een half jaar gehad omdat het niet zo goed klikte. Toch ontdekte ik gedurende die zes maanden dat het wel erg fijn was om met een blindegeleidehond te lopen. Toen Geleidehondenschool Herman Jansen en ik in overleg besloten dat het niet ging tussen ons, kon ik wel voor een andere hond gaan, en dat heb ik dus ook gedaan. De naam van mijn nieuwe hond is Zion en hij is tevens een Golden Doodle reu. Zion heeft zes jaar en acht maanden voor me gewerkt. Toen hij met pensioen moest, kreeg ik Lica, een hond met wie ik tot op de dag van vandaag over straat loop.”

Aanvraag van een vervangende geleidehond

“Ik merkte dat Zion met pensioen moest, toen hij steeds minder zin kreeg in zijn werk. Normaal gesproken stond hij vol enthousiasme naast me zodra ik tuig en riem pakte, maar de laatste tijd moest ik hem meerdere malen roepen, waarna hij zich dan met een zucht uit zijn mand verhief en naast me kwam staan. Ook werd hij steeds sneller moe. Waar we aan het begin van de week nog prima vooruit kwamen in ons gebruikelijke looptempo, was hij aan het eind van de week traag en moe. Het is vervelend om te merken dat je trouwe maatje het werk niet goed meer kan doen, maar je moet dit absoluut niet negeren. Als je op tijd bij de school aangeeft dat je hond aan vervanging toe is, kan hij op tijd met pensioen, en dat is prettig voor jullie beide.”

“Tijdens ons jaarlijkse nazorggesprek mei vorig jaar gaf ik aan dat ik dacht dat Zion het niet veel langer dan een jaar zou kunnen volhouden. Vervolgens gingen we een vragenlijst invullen voor de zorgverzekeraar en moest ik mijn behoeften doorgeven. Vervolgens werd ik op een voorlopige wachtlijst gezet voor een vervangende hond. In november vorig jaar belde ik de school om te zeggen dat ik nu echt snel een vervanger nodig had. Binnen een maand hadden ze een nieuwe hond voor me, Lica. Dat dit zo snel ging was wel toeval, want Lica kwam toen net terug van haar eerste baasje, die helaas overleden was. Het kan dus ook een tijdje duren en dat is wel iets om rekening mee te houden als je weet dat je hond zijn pensioen nadert. Voor Lica bij me werd afgeleverd heb ik eerst nog twee weken zonder hond, dus met stok, gelopen. Dit om als het ware af te kicken van de gewoonten die ik met Zion had ontwikkeld. De school raadde me dit aan, zodat het makkelijker zou worden om te wennen aan een hele nieuwe geleidehond.”

Omschakelen

“Ik heb Lica nu acht weken en het gaat ontzettend goed. Natuurlijk mis ik mijn vorige hond Zion, maar ik weet dat hij in goede handen is. Hij zit nu bij een gastgezin dat ironisch genoeg ook voor Lica gezorgd heeft in de periode dat ze bij haar oude baas vandaan kwam, voor ze naar mij ging. Je mag je hond ook zelf houden als deze met pensioen gaat of door iemand uit je familie of vriendenkring laten adopteren, maar ik woon alleen en niemand anders in mijn nabije omgeving kon Zion overnemen. In dat geval kun je de school vragen om te helpen zoeken naar een nieuw huisje.”

“Met Lica begon ik als het ware weer opnieuw, hoewel ik de basis al kende en de aflevering dus één week duurde in plaats van twee, is het toch weer een soort herstart die je doormaakt. Je moet wennen aan een nieuw karakter, een nieuwe manier van lopen van de hond, de hond is nog niet vertrouwd met routes waar de vorige hond geen aansturing meer nodig had… Mijn Lica is bijvoorbeeld een stuk kleiner dan Zion en dus ook lager. Toch neemt ze meer ruimte in in bijvoorbeeld de bus, omdat ze graag naar buiten kijkt. Ze is eigenlijk totaal anders dan Zion, bij wie ik commando’s op een enthousiaste toon moest zeggen om hem te motiveren, terwijl ik bij haar juist rustig moet blijven omdat ze anders te enthousiast wordt. Lica houdt wel van zwemmen en Zion niet. Ze reageert anders op andere honden dan Zion. Deze dingen zijn niet erg, maar het is wel even omschakelen. Je zult merken dat het weer even duurt om die geoliede machine te vormen die je eerst met je oude geleidehond was, maar dit hoort er nou eenmaal bij. Alle begin is moeilijk en dat gold ook voor de samenwerking met mijn vorige hond. Daar moet je gewoon even doorheen. Mijn tip bij het krijgen van een vervangende hond: ga niet te veel vergelijken met je vorige hond, want hoewel er verschillen zullen zijn heb je al bewezen dat je met geleidehonden kunt omgaan tijdens je periode met je vorige hond, en die ervaring kun je meenemen om de ultieme samenwerking met je nieuwe viervoeter te bereiken!”

Lees hier meer over hoe u een geleidehond kunt aanvragen.

Een rasechte geleidehond

“Wat leuk, is dat een bouvier?”, wordt me gevraagd als ik met mijn geliefde blindengeleidehond Siërra in de trein zit. Een halfuur later, als ik door het centrum van het dorp waar ik woon loop, verkondigt iemand met grote zekerheid dat mijn hond een labradoodle is. Verder is ze uitgemaakt voor een goldendoodle, een golden retriever en een schapendoes en dan ben ik er vast nog wel een paar vergeten. Mijn vaste trimster heeft eens een foto van mijn hond gedeeld op haar Facebookpagina met als prijsvraag: welk ras is dit? Niemand raadde het. Ook heb ik meer dan eens te horen gekregen dat men “dit soort honden nooit eerder als geleidehond heeft gezien”. Op zulke momenten voel ik me toch een beetje trots, al is het ras niet het enige wat mijn Siërra bijzonder maakt.

Om het mysterie rondom haar ras op te helderen: Siërra is een shepadoodle, een kruising witte herder en koningspoedel. Ze is een hond met karakter en verhaart, in tegenstelling tot wat velen denken, wel. Volgens mijn trimster komt dit doordat ze een rechtstreekse afstammeling is van een herder en een poedel en dus een eerste generatie kruising is. De reden dat haar ras bijna nooit wordt gezien als geleidehond, komt omdat niet alle geleidehondenscholen gebruik maken van deze kruising. De grootste geleidehondenschool in Nederland werkt voornamelijk met de voor de hand liggende labradors en golden retrievers en hun kruisingen. Maar waarom eigenlijk? Zijn doodles en andere rassen dan minder geschikt voor het geleidewerk?

Hondenrassen en karakters

Vaak wordt een bepaald hondenras aan verschillende karaktereigenschappen gekoppeld. Sommigen zijn erg voor de hand liggend en zie je vaak terug. Zo zijn labradors over het algemeen enthousiaste en sociale dieren, houden herdershonden graag de roedel bij elkaar en zijn erg baasgericht, en zijn dobermanns waakzaam en wantrouwig naar vreemden toe. Veel van deze karaktereigenschappen zijn te herleiden naar de oorsprong van de honden, die met een bepaald doel gefokt zijn, bijvoorbeeld voor de jacht of om kuddes schapen bijeen te drijven. Toch kun je een hond niet alleen op het ras beoordelen. Het ras zegt erg veel over het karakter, maar lang niet alles. Opvoeding en de eigen unieke persoonlijkheid van de hond spelen ook een grote rol. Een mooi voorbeeld is onze huishond, een Engelse Staffordshire Bull Terriër. Deze honden zijn niet enorm groot, maar hebben wel een stoere uitstraling. Ze zijn enthousiast en dol op aandacht, goed met mensen maar over het algemeen minder goed met andere honden. Zijn ras staat bekend als vechthond, en op straat lopen veel mensen met een boog om die stoere spierbonk met zijn sterke kaken heen. Sommige mensen trekken hun hond vaak een beetje angstig bij hem weg. Maar zij die hem goed kennen weten dat onze Leo geen vlieg kwaad zou doen. Hij is dol op aandacht en eten, wat hij rustig uit je hand kan pakken zonder je pijn te doen. Daarnaast speelt hij erg vaak met Siërra en doet hij dit zonder agressie. Hij is wel een beetje lomp, en als dat mijn gevoelige hondje te veel wordt en ze dit met een piep laat weten, laat hij haar onmiddellijk los, waarna zij hem overigens meteen weer uitdaagt.

Gemiste kans

Ik vind het leuk dat onze school een voorloper is met het experimenteren met meerdere hondenrassen voor hun geleidehonden. Natuurlijk trainen ze ook labradors en golden retrievers, die je als geleidehond vaker in het straatbeeld ziet, maar bij hen krijgen de wat minder bekende rassen ook een kansje. En terecht, vind ik. Veel honden zijn slim en willen graag actief bezig zijn. Te samen met hun grootte bepaalt dat toch grotendeels of ze geschikt zijn als geleidehond. Ik geloof dat veel rassen het geleidewerk zouden kunnen doen. Veel honden zijn gemotiveerd en willen graag werken. Misschien zou zelfs onze Leo geleidehond kunnen zijn, als hij de juiste omvang zou hebben. Ik vind dat scholen die alleen op rassen als labradors, golden retrievers en Duitse herders vertrouwen een kans laten liggen. Dat kan ik, na drie jaar met mijn shepadoodle geleidehond doorgebracht te hebben, rustig zeggen.

Lees hier meer over hoe de school is gekomen tot het fokken van golden doodles.

Meer dan een hulpdier: hoe een geleidehond je leven verandert

Niet iedereen die in aanmerking komt voor een blindengeleidehond, wil er ook één. Eigenlijk lijkt het grootste deel van de blinde en zeer slechtziende bevolking wel tevreden met het alternatief: een tast- of tikstok. Dit is niet zo verwonderlijk als je bedenkt dat het zorgen voor een hond dagelijks tijd kost en je volledig verantwoordelijk bent voor een levend dier. Niet iedereen wil die verantwoordelijkheid en daarnaast houdt ook niet iedereen van honden. Voor sommigen is de keus voor een geleidehond echter snel gemaakt. Danique (21) heeft haar geleidehond Reus nu drie jaar en vertelt ons waarom ze voor een geleidehond gekozen heeft en wat er voor haar is veranderd sinds haar geliefde golden doodle haar leven binnen trippelde.

Een reuzenstap

Toen ik op mijn zesde blind werd, kwamen mijn ouders en ik al snel tot de conclusie dat een blindengeleidehond een grote stap in de richting van zelfstandigheid zou kunnen zijn. Toen ik nog klein was hadden we een gewone huishond en ik was dol op hem. Toen hij kwam te overlijden besloten mijn ouders om geen hond te nemen, zodat onze volgende hond mijn geleidehond zou kunnen zijn. Ik raakte steeds meer overtuigd van mijn beslissing om een geleidehond aan te vragen als ik er oud genoeg voor was, toen ik op een open dag bij een geleidehondenschool een stukje met de zwarte labrador Floortje in de beugel mocht lopen. Ik had grote bewondering voor hoe zij obstakels ontweek en hoe zelfverzekerd ze me over de stoep leidde. Ook toen een goede schoolvriend van mij een blindengeleidehond kreeg, die ik ook in het dagelijks leven kon meemaken, was ik vast besloten dat ik ook zo’n kanjer aan mijn zij wilde. Ik zocht contact met een geleidehondenschool met de hoop dat ik gedurende mijn laatste schooljaar al aan een hond gekoppeld zou kunnen worden. Helaas ontstond er nog al wat gedoe omtrent het werkaanbod, ik zou te weinig werkaanbod hebben voor mijn aanstaande hond. Dit was behoorlijk frustrerend, want bij die school betekende te weinig werkaanbod dat je geen hond zou krijgen.

Toen kwam ik op de ZieZo-beurs de stand van Geleidehondenschool Herman Jansen tegen. Een grappig feitje, daar ontmoette ik ook mijn toekomstige hond, al wist ik dat toen natuurlijk nog niet. De instelling van deze school sprak me veel meer aan, ze zijn daar veel meer bezig met de goede verzorging van de honden, wat mij ook logisch lijkt, dan met schematisch bijhouden hoeveel uren je hond per dag moet werken. De keus was dus snel gemaakt en ik ben nu nog steeds blij dat we voor deze school zijn gegaan.

Kennismaking

Mijn eerste ontmoeting met Reus was dus op de ZieZo-beurs, een jaarlijks evenement waarbij verschillende organisaties die betrokken zijn bij blinden en slechtzienden zich kunnen presenteren. Het ironische is dat, toen ik een rondje mocht proeflopen met één van de honden van Herman Jansen, dit het broertje van mijn toekomstige hond was, Captain. Reus had ik toen ook al gezien en geaaid. Het was eerst de bedoeling dat Captain mijn geleidehond zou worden. Hij was natuurlijk super lief, maar wel wat druk en zijn looptempo was voor mij iets te snel. We vonden eigenlijk dat Reus een veel betere match met mij zou zijn. Toen we dan ook hoorden dat de aflevering van Reus niet door ging zodat ik Reus zou krijgen, waren we in de wolken van blijdschap. Reus past veel beter bij me. Toen de school bij me thuis kwam om te kijken of het klikte tussen Reus en mij, want daar houden geleidehondenscholen natuurlijk wel rekening mee voor ze een hond toewijzen, of het wel matcht, was Reus erg ontspannen. Hij kwam op een gegeven moment zelfs trots met een deurstopper in de vorm van een knuffelhond in zijn bek aanzetten, wat me duidelijk maakte dat hij een leuk, opgewekt karakter heeft. Het klikte dus vrijwel meteen tussen ons.

Wat er precies verandert

Sinds Reus in mijn leven is, geeft hij me meer vertrouwen wanneer ik over straat loop. Daarbij is het een stuk minder vermoeiend om over straat te lopen en mijn weg te kunnen vinden. Je bent minder gefocust op obstakels, want de hond neemt een groot deel van die taak over. Een voorbeeld hiervan is dat er in mijn buurt een stoep is die vaak wordt onderbroken door inritten. Als ik deze inritten met de stok overstak had ik moeite de stoep weer terug te vinden, maar Reus houdt automatisch de stoep aan en neemt dit probleem dus weg. Met een blindengeleideenhond aan je zij ben je ook minder afhankelijk. Moest ik eerst aan iemands hand door een onbekende omgeving lopen, bijvoorbeeld een winkel of winkelcentrum, nu kan ik zelfstandig lopen, want Reus volgt gewoon degene die voor me uit loopt. Ook verbetert een hond je sociale contacten: als je hem gaat uitlaten ontmoet je weer nieuwe mensen. Reus is naast mijn geleidehond ook mijn psycholoog, ik kan alles bij hem kwijt. Ik praat tegen hem en hoewel hij er vrijwel niets van begrijpt, lucht dat op en hij is altijd bereid mij een knuffel te geven als ik hem nodig heb.

Denk erover na

Wil jij graag een geleidehond aanvragen maar twijfel je? Danique geeft je als ervaren geleidehondengebruiker een paar tips die je hopelijk helpen bij het maken van de keus. Bedenk, zegt ze, welke verantwoordelijkheid je meet nemen, want daar heb ik mij wel op verkeken. De hond moet iedere dag minstens vier keer uit en hij moet ook vaak genoeg voor langere tijd los kunnen lopen in bijvoorbeeld het bos of op de hei. Het dier moet niet alleen je werkhond zijn maar ook je maatje, dus ook regelmatig spelen en aandacht geven en niet alleen naar hem omkijken als hij moet werken. Maar het hebben van een hond geeft ook zo veel voordelen. Het lopen op straat gaat veel makkelijker, je eigenwaarde gaat omhoog omdat je zelfstandiger bent en je loopt niet meer tegen obstakels aan die je hebt gemist met je stok. Het vraagt veel van je, het hebben van en zorgen voor een geleidehond, maar je krijgt er ontzettend veel voor terug.